Bliznowce – etiologia i leczenie
Bliznowiec łagodny pojawia się w następstwie mechanicznego lub trądzikowego uszkodzenia skóry. Guzowaty twór nie sprawia dolegliwości bólowych, jednak konsultacja lekarska jest konieczna w celu rozpoczęcia odpowiedniego leczenia. Jak je pielęgnować i leczyć? Podpowiadamy.
Zmiana skórna, określana jako bliznowiec, to płaski lub wyniosły twór o gładkiej powierzchni. Wyraźnie odróżnia się od zdrowej skóry. Rozmiary keloidów, czyli bliznowców, są różne. Mogą mieć zaledwie kilka milimetrów, ale może się też zdarzyć, że bliznowiec będzie zajmował kilka, kilkanaście, a czasami nawet kilkadziesiąt centymetrów powierzchni ciała. Zgrubiała skóra nie zagraża w żaden sposób zdrowiu, jednak stanowi defekt estetyczny, ale może powodować dolegliwości bólowe i ogólny dyskomfort. Dlatego leczenie jest konieczne, choć nie należy do najłatwiejszych. Bliznowce niestety dość opornie się temu poddają.
Przyczyny
Bliznowce powstają wskutek zaburzeń procesu gojenia się ran, dlatego na etapie wyciszania rany warto sięgnąć po specjalistyczne preparaty wspomagające gojenie się ran. Blizny mogą pojawić się w każdym wieku, choć skłonność do ich powstawania jest zazwyczaj rozpoznawana między 10. a 30. rokiem życia. Co ważne, bardziej narażone na nie są osoby z ciemną karnacją. Aby keloid mógł powstać, musi dojść do urazu skóry. Największe ryzyko niosą oparzenia, zabiegi chirurgiczne, podczas których dochodzi do przerwania ciągłości skóry, zabiegi dermabrazji, szczepienia, zapalenia mieszków włosowych, a także ospa wietrzna czy półpasiec. Przyczyną powstania bliznowca może okazać się też trądzik bliznowaciejący, wykonanie tatuażu (jego laserowe usuwanie), a nawet ukąszenie owada.
W niektórych źródłach można znaleźć informacje o przypadkach samoistnego powstawania bliznowców. Ta teza jest obecnie kwestionowana, ponieważ keloid może pojawić się po długim czasie od zadziałania czynnika inicjującego. Bliznowca nie należy też utożsamiać z blizną przerostową. Choć wyglądają podobnie, to blizna przerostowa tworzy się dokładnie w miejscu uszkodzenia skóry, podczas gdy bliznowiec wyraźnie przekracza tę granicę. Ponadto jest mocniej unaczyniony. W przeciwieństwie do blizny przerostowej, która pojawia się w krótkim czasie od wystąpienia urazu, bliznowiec może się utworzyć w dużym odstępstwie czasowym i nie znika. Z kolei blizna przerostowa wraz z upływem czasu może blednąć, aż stanie się niewidoczna.
Bliznowce mogą umiejscowić się wszędzie. Najczęściej jednak do ich występowania dochodzi na klatce piersiowej, dłoniach, stopach, barkach, ramionach oraz płatkach usznych.
Leczenie keloidów
Niestety nie ma skutecznego sposobu na leczenie bliznowców, które sprawiłoby, że skóra wróci do dawnego stanu. W zależności od tego, jak bardzo zmiany skórne są nasilone, czy wiążą się z dolegliwościami bólowymi i jakie są potrzeby oraz oczekiwania pacjenta podejmowane jest leczenie zachowawcze, chirurgiczne, farmakologiczne, jak również stosowana jest radioterapia, psychoterapia oraz metody skojarzone.
W trakcie leczenia zachowawczego można stosować maści i kremy na blizny. Przy bliznowcach szczególnie polecane są maści zawierające wyciąg z cebuli i heparynę. Cebula posiada działanie bakteriobójcze i hamuje wzrost fibroblastów, które występują w bliznowcach. Wszelkiego rodzaju preparaty, które zawierają wyciąg z cebuli, sprzyjają normalizacji procesu gojenia ran. Aby efekty kuracji były zadowalające, maść należy stosować regularnie, najlepiej trzy razy dziennie przez kilka miesięcy. W leczeniu bliznowców zewnętrznie stosowane są również kortykosteroidy. Ich działanie sprawia, że następuje regresja bliznowca i zatrzymuje się jego wzrost. Dla uzyskania szybszych efektów i lepszego zadziałania kortykosteroidów po nałożeniu preparatu na miejsce zmian przykłada się foliowe opatrunki okluzyjne. Należy pamiętać o uprzednim zabezpieczeniu zdrowej tkanki skórnej, która okala bliznowca, np. za pomocą kremu z cynkiem.
W ostatnim czasie w leczeniu bliznowców zaczęto stosować plastry silikonowe. Dużą zaletą tej metody jest to, że całą kurację można przeprowadzić w warunkach domowych. Ponadto jest ona nieinwazyjna, łatwa w zastosowaniu oraz bezpieczna – nie odnotowano niemal żadnych działań niepożądanych. Co ważne, plastry silikonowe mogą być stosowane na niezagojone rany, jak również wtedy, gdy pojawi się stan zapalny skóry.
Pomocna fitoterapia
Warto też zainteresować się fitoterapią. Niektóre zioła i rośliny wspomagają proces leczenia blizn. Poza cebulą są to: rokitnik pospolity, len zwyczajny, żywokost lekarski, poziewnik szorstki, nagietek lekarski, koniczyna łąkowa, arnika górska, żeń-szeń. Bardzo dobre wyniki w uciszaniu blizn przynoszą kremy i maści z żyworódką. Żyworódka pierzasta (Kalanchoe pinnata) przez entuzjastów ziołolecznictwa jest nazywana rośliną magiczną. Ma bardzo silne działanie antyseptyczne – po zastosowaniu jej na ranę po kilku godzinach widać efekt gojenia. Jest stosowana w chirurgii, przy przeszczepach skóry. Pobudza regenerację komórek skóry dzięki zawartym w niej przeciwutleniaczom: flawonoidom, witaminie C, selenowi i glinowi.